Στην έκθεση, που διοργανώνεται στο πλαίσιο του Επετειακού του Προγράμματος του ΕΙΜ με τίτλο “ΕΠΑΝΑCYΣΤΑΣΗ ΄21”, παρουσιάζονται αυθεντικά κειμήλια του Αγώνα από τις πλούσιες Συλλογές του μουσείου καθώς και έγγραφα από το Αρχείο Ιστορικών Εγγράφων της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδος. Η παρουσίασή τους εμπλουτίζεται με διαδραστικά εκθέματα και οπτικοακουστικό υλικό.
Παρακολουθώντας την ιστορική διαδρομή του Ελληνισμού από τα τέλη του 18ου αι. έως και το 1830, φιλοδοξεί να αναδείξει τις ιδέες, τις αιτίες, τα πρόσωπα, τα γεγονότα και τα αποτελέσματα του Αγώνα της Ανεξαρτησίας. Παράλληλα επιδιώκει να προβάλει τις προσπάθειες των Κρητών για αποτίναξη του οθωμανικού ζυγού και ένωση με την Ελλάδα, που ξεκίνησαν από τον Απρίλιο του 1821 και συνεχίστηκαν έως το 1913. Η έκθεση ακολουθεί τη δομή της κεντρικής έκθεσης του ΕΙΜ στην Αθήνα και περιλαμβάνει επτά ενότητες.
Στην πρώτη καταγράφεται η διεθνής συγκυρία πριν το ξέσπασμα της Επανάστασης, το υπόβαθρο και η προετοιμασία της ενώ επίσης γίνεται αναφορά στις δομές της οθωμανικής διοίκησης (σουλτάνος, γενίτσαροι, τοπάρχες) και στις πολεμικές συγκρούσεις της αυτοκρατορίας με τη Ρωσία κατά τον 18ο αι. Παράλληλα αναδεικνύεται η συμβολή του νεοελληνικού διαφωτισμού στην ιδεολογική προπαρασκευή του Αγώνα και περιγράφονται οι θεσμοί και η κοινωνική οργάνωση του Ελληνισμού.
Η δεύτερη ενότητα παρουσιάζει τα σπουδαιότερα γεγονότα του Αγώνα, εστιάζοντας κυρίως στους πρωταγωνιστές της Κρητικής Επανάστασης. Παράλληλα, με τη βοήθεια ενός χρονολογίου, καταγράφει την εξέλιξη του Αγώνα στην Κρήτη ξεκινώντας από τον Απρίλιο του 1821 όπου αποφασίστηκε η έναρξη της προπαρασκευής της επανάστασης, έως το πρωτόκολλο του Λονδίνου το οποιο άφηνε την Κρήτη εκτός των ορίων του νέου ελληνικού κράτους.
Η τρίτη ενότητα προβάλει τον καίριο ρόλο που είχε ο αγώνας στη θάλασσα για την αίσια έκβαση της Επανάστασης, ενώ η τέταρτη παρουσιάζει την επαναστατική κοινωνία, το ρόλο και τις πρακτικές της ιατρικής στον Αγώνα ενώ, μέσα από επιστολές και χαρακτικά, γίνεται μνεία στη σκληρή μοίρα των γυναικών στην Κρήτη και στην υπόλοιπη επαναστατημένη Ελλάδα.
Η πέμπτη ενότητα προβάλει τη διεθνή ακτινοβολία του Αγώνα, παρουσιάζοντας σημαντικούς φιλέλληνες που είτε συμμετείχαν ενεργά στις πολεμικές επιχειρήσεις είτε με τη δράση τους ενίσχυσαν τόσο τον αγώνα της ανεξαρτησίας όσο και τις κρητικές επαναστάσεις που ακολούθησαν. Αναδεικνύονται επίσης ευρωπαϊκές φιλελληνικές παραγωγές που δημιουργήθηκαν με στόχο τη συγκέντρωση πόρων προς ενίσχυση της Επανάστασης.
Στην έκτη ενότητα καταγράφονται οι πολιτικές και διπλωματικές εξελίξεις μέχρι και την περίοδο του Ιωάννη Καποδίστρια ενώ παρουσιάζονται οι προσπάθειες των Κρητών για την οργάνωση επαναστατικών θεσμών και επιτροπών και για ορισμό ενιαίας αρχής στο νησί, ώστε να υπάρξει διοικητική σύνδεση με την προσωρινή κυβέρνηση στην Πελοπόννησο.
Η τελευταία ενότητα είναι αφιερωμένη στους αγώνες των Κρητών για ενσωμάτωση με την Ελλάδα που εξακολούθησαν καθ’ όλη τη διάρκεια του 19ου αι. Πιο συγκεκριμένα γίνεται αναφορά στις επαναστάσεις του 1841, 1858, 1866, 1878, 1896 και 1905 κατά τις οποίες, χάρη στη σθεναρή επιθυμία και επιμονή του κρητικού λαού, προετοιμάστηκε σταδιακά το έδαφος για την ένωση της νήσου με την Ελλάδα το 1913.
Η έκθεση πραγματοποιείται στο πλαίσιο της «Πρωτοβουλίας 1821-2021» με τη στήριξη της Εθνικής Τράπεζας και των Ιδρυμάτων: Ευγενίδου, Καπετάν Βασίλη & Κάρμεν Κωνσταντακοπούλου, Λαμπράκη, Αικατερίνης Λασκαρίδη, Κοινωφελές Ίδρυμα Αθανασίου Κ. Λασκαρίδη και Μποδοσάκη. Τεχνολογική υποστήριξη: Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ). Το διαδραστικό έκθεμα της Χάρτας του Ρήγα υλοποιήθηκε με τη στήριξη του Ιδρύματος Ιωάννου Φ. Κωστοπούλου.
Στο πλαίσιο:
Το διαδραστικό έκθεμα της Χάρτας της Ελλάδος του Ρήγα Βελεστινή
υλοποιείται με την υποστήριξη
Τεχνολογική υποστήριξη:
