Η Επανάσταση στην Ελλάδα εκδηλώθηκε ένα μήνα μετά το κίνημα του Αλέξανδρου Υψηλάντη στη Μολδοβλαχία τον Φεβρουάριο του 1821.
Οι εξελίξεις κλιμακώθηκαν το Μάρτιο του 1821 – στις 25 του μήνα ο Παλαιών Πατρών Γερμανός ύψωσε σταυρό στην πλατεία Αγίου Γεωργίου στην Πάτρα και ευλόγησε τα όπλα. Η ημερομηνία αυτή εορτάζεται ως επέτειος της Ελληνικής Επανάστασης.
Η Επανάσταση βρήκε πρόσφορο έδαφος στη νότια Ελλάδα και τα νησιά του Αιγαίου, όπου η Φιλική Εταιρεία είχε διεισδύσει βαθιά, η ανταρσία του Αλή Πασά ευνόησε την εδραίωσή της. Η Μακεδονία, η Θράκη, η Κρήτη, η Κύπρος επίσης επαναστάτησαν.
Τα πρώτα επαναστατικά σώματα προέρχονταν από εμπειροπόλεμους κλέφτες -ανυπότακτους που στην Τουρκοκρατία είχαν ως ορμητήρια τα βουνά στο Σούλι, τη Μάνη, την Αρκαδία, τα Άγραφα κ.ά. όπου η οθωμανική εξουσία ήταν ασθενής– και από αρματολούς που συχνά προερχόμενοι από τους κόλπους των κλεφτών, διορίζονταν από τη διοίκηση για την τήρηση της τάξης. Για τη διοικητική οργάνωση του Αγώνα συγκροτήθηκαν Τοπικοί Οργανισμοί και Εθνικές Συνελεύσεις, με πρώτη αυτήν της Επιδαύρου, το Δεκέμβριο του 1821.
Παρά τις στρατιωτικές επιτυχίες, η δυσχέρεια υπαγωγής σε ενιαία Αρχή –από τις προστριβές μεταξύ προκρίτων, στρατιωτικών, Φαναριωτών, εμπόρων, κλήρου, λαού– κατέληξε το 1824 σε εμφύλια σύρραξη. Η απόβαση στην Πελοπόννησο το 1825 του Ιμπραήμ Πασά της Αιγύπτου, με εκπαιδευμένο τακτικό στρατό έφερε την Ελληνική Επανάσταση σε εξαιρετικά κρίσιμο σημείο.
Η ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΙΑ ΤΟΥ ΑΓΩΝΑ ΚΑΤ' ΕΜΠΝΕΥΣΗ ΙΩΑΝΝΗ ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗ
Το 1836 ο Ι. Μακρυγιάννης αποφάσισε να πραγματοποιήσει μια σειρά εικόνων με θέματα από τον Αγώνα. Στόχος του ήταν η παραγωγή αφηγηματικών εικόνων, ικανών να ιστορήσουν με τρόπο κατανοητό τα γεγονότα. Για το λόγο αυτό κάλεσε στην Αθήνα τον Παναγιώτη Ζωγράφο με τους δύο γιους του, αγιογράφους από τη Σπάρτη, με τους οποίους συνεργάστηκε στενά μέχρι το 1839. Υπό την καθοδήγηση του, φιλοτεχνήθηκε μια σειρά 24 πινάκων σε ξύλο. Η σειρά αποτέλεσε πρότυπο για τέσσερις σειρές ισάριθμων υδατογραφιών σε χαρτόνι, τις οποίες ο αγωνιστής δώρισε στον βασιλέα Όθωνα και στους πρέσβεις της Αγγλίας, Γαλλίας και Ρωσίας.
Από την αρχική σειρά σώζονται οι οχτώ πίνακες που εκτίθενται στο Μουσείο.
